Ο αιώνιος σύζυγος έχει όλα τα γνωρίσματα της μεγαλοφυίας του συγγραφέα του. Είναι μια ψυχογραφία εραστού και συζύγου, θύματος και θύτου. Οι ήρωές του, ο Αλέξη Ιβάνοβιτς Βελτσάνινοφ και ο Παύλος Παύλοβιτς Τρουσότσκυ αντιμετωπίζουν με τρόμο ή έκσταση το ζοφερό θαύμα της ύπαρξής τους, ταπεινοί, ασήμαντοι, δαιμόνιοι και γελοίοι